DHEAS

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021
Oficjalna Nazwa

Siarczan dehydroepiandrosteronu

Inne Nazwy

DHEA-SO4, Siarczan DHEA

Powiązane badania
SPIS TREŚCI

W skrócie

W jakim celu badanie jest wykonywane?

Badanie jest wykonywane celem oceny stężenia DHEAS i jest pomocne w ocenie funkcji nadnerczy, rozpoznaniu guzów nadnerczy, określeniu przyczyny wirylizacji u kobiet lub wczesnego pokwitania u chłopców.

Kiedy badanie jest wykonywane?

Badanie jest wykonywane wtedy, gdy u kobiet występuje nadmierne owłosienie twarzy, innych części ciała (hirsutyzm), uporczywy trądzik, brak miesiączki lub niepłodność.
U chłopców z przedwczesnym dojrzewaniem płciowym, lub u dziewczynek z objawami wirylizacji (rozwojem męskich cech).

Jak się pobiera próbkę do badania?

Próbka krwi pobrana z żyły łokciowej.

Czy do badania trzeba się przygotować?

Nie, ale kobieta powinna zostać poinformowana przez lekarza o czasie wykonania testu. Lekarz może prosić o pobranie krwi tydzień przed miesiączką lub tydzień po miesiączce.

Informacja o próbce

Co się oznacza?

Siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEAS) jest hormonem płciowym (androgenem) wytwarzanym u mężczyzn i w mniejszej ilości u kobiet. Odgrywa on rolę w rozwoju drugorzędowych cech płciowych u mężczyzn w okresie dojrzewania, może być przekształcany w ustroju w silniejsze androgeny, takie jak testosteron i androstendion, lub w żeńskie hormony - estrogeny. DHEAS jest syntetyzowany przez korę nadnerczy - zewnętrzną warstwę nadnerczy oraz w znacznie mniejszej ilości może być wydzielany przez jajniki i jądra. Produkcja DHEAS pozostaje pod kontrolą hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) i innych hormonów przysadki mózgowej.

Guzy nadnerczy, nowotwory złośliwe i hiperplazja (przerost kory nadnerczy) mogą prowadzić do nadmiernej produkcji DHEAS. U mężczyzn podwyższone stężenia DHEAS pozostają często niezauważone, zaś u kobiet mogą prowadzić do braku miesiączki i objawów wirylizacji (rozwoju męskich cech). W zależności od ciężkości tych objawów, można do nich zaliczyć: niższy głos, hirsutyzm - nadmierne owłosienie twarzy i innych okolic ciała, zwłaszcza w miejscach typowych dla mężczyzn, łysienie typu męskiego, zwiększenie masy mięśni, trądzik. Podwyższone stężenie DHEAS u dzieci może powodować przedwczesne dojrzewanie płciowe u chłopców, u dziewczynek zaś rozwój obojnaczych zewnętrznych narządów płciowych, nadmierne owłosienie i nieprawidłowe miesiączki.

Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Badanie

W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?

Oznaczenie stężenia DHEAS, testosteronu i kilku innych androgenów służy do oceny funkcji nadnerczy oraz do rozróżnienia pomiędzy nadnerczami a jajnikami lub jądrami jako źródłem zwiększonego wydzielania androgenów. Wynik oznaczenia stężenia DHEAS może być pomocny w rozpoznaniu guzów kory nadnerczy, raków nadnerczy i przerostu nadnerczy (który może być wrodzony lub ujawniać się u dorosłych) i odróżnieniu ich od nowotworów jajnika.

Ocena stężenia DHEAS razem ze stężeniem innych hormonów, takich jak FSH, LH, prolaktyna, estrogeny i testosteron, jest pomocna w rozpoznaniu zespołu policystycznych jajników (PCOS) i wykluczeniu innych przyczyn niepłodności, braku miesiączki i hirsutyzmu.

Ocena stężenia DHEAS razem z innymi hormonami może być zlecona w celu poszukiwania przyczyny wirylizacji u dziewczynek i przedwczesnego dojrzewania płciowego u chłopców.

W jakich przypadkach badanie jest zlecane?

Oznaczenie stężenia DHEAS nie jest badaniem rutynowym. Ocena stężenia DHEAS i innych hormonów może być zlecona, przy podejrzeniu nadmiernej (lub znacznie rzadziej niedostatecznej) produkcji androgenów i/lub gdy lekarz chce ocenić funkcję nadnerczy.

Badanie może być również zlecone, gdy występują u kobiety objawy takie jak: brak miesiączki, niepłodność, hirsutyzm, łysienie, trądzik, zwiększona masa mięśniowa, zmniejszenie gruczołów sutkowych. Również u dziewczynek, gdy występują objawy wirylizacji, takie jak hirsutyzm, niski głos, lub gdy noworodek płci żeńskiej ma obojnacze narządy płciowe, a zwłaszcza przerośniętą łechtaczkę, podczas gdy wewnętrzne narządy płciowe zazwyczaj są prawidłowe.

Ocena stężenia DHEAS może być zlecona również wówczas, gdy występują objawy przedwczesnego dojrzewania płciowego u chłopców, takie jak: niższy głos, owłosienie łonowe, zwiększona masa mięśniowa, powiększenie prącia, pojawiające się dużo wcześniej niż w wieku typowym dla prawidłowego dojrzewania płciowego.

Co oznacza wynik?

Prawidłowy poziom DHEAS przy jednoczesnym prawidłowym poziomie androgenów może wskazywać na prawidłową funkcję nadnerczy. W rzadkich przypadkach guza lub raka nadnerczy, niewydzielających hormonów, stężenie DHEAS może być prawidłowe. W zespole policystycznych jajników stężenie DHEAS może być podwyższone lub prawidłowe, ponieważ choroba ta jest zazwyczaj związana z wytwarzaniem androgenów (przede wszystkim testosteronu) przez jajniki.

Podwyższone stężenie DHEAS może wskazywać na obecność guza kory nadnerczy, raka nadnerczy lub na rozrost nadnerczy. Zwiększone stężenie DHEAS nie stanowi rozpoznania konkretnej choroby; zazwyczaj oznacza konieczność wykonania dalszych badań mających na celu wykrycie przyczyny zaburzeń hormonalnych.
Niskie stężenie DHEAS może być spowodowane nieprawidłową funkcją nadnerczy lub niedoczynnością przysadki, kiedy obniżeniu ulega stężenie hormonów przysadki regulujących wytwarzanie i wydzielanie hormonów nadnerczy.

Uwaga

Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:

Przedziały referencyjne i ich znaczenie.
Co jeszcze należy wiedzieć?

U noworodków, zarówno płci męskiej, jak i żeńskiej, stężenia DHEAS są fizjologicznie wyższe. Gwałtownie się obniżają krótko po urodzeniu, potem znów rosną w okresie dojrzewania. Stężenia DHEAS są najwyższe po okresie dojrzewania, potem zaś, podobnie jak inne hormony płciowe, obniżają się wraz z wiekiem.
Osoby przyjmujące suplementy DHEA będą miały podwyższone stężenie DHEAS.

Pytania i odpowiedzi

1. Dlaczego próbki do oznaczeń DHEAS nie trzeba pobierać rano?

Stężenie niektórych hormonów wzrasta rano, podczas gdy inne ulegają wahaniom przez cały dzień. Niektóre wydzielane są nieregularnie lub wraz ze wzrostem aktywności lub w odpowiedzi na stres. Niektórych hormonów stężenie wzrasta w określonym czasie cyklu miesiączkowego, a innych jest stałe. W celu oznaczenia pewnych hormonów krew należy pobrać o określonej porze, aby ocenić je w czasie najwyższego lub najniższego stężenia. DHEAS to hormon stabilny, więc próbkę można pobierać o dowolnej porze dnia, bez wpływu na wynik badania.

2. Czy podwyższonemu stężeniu DHEAS zawsze towarzyszą określone objawy?  

Niekoniecznie. Mogą być trudności w rozpoznaniu, gdy podwyższone stężenie DHEAS występuje u dorosłego mężczyzny (ponieważ drugorzędowe cechy płciowe są już wykształcone) lub u kobiet z pewnych grup etnicznych (np. Azjatek) - mogą one mieć podwyższone stężenie testosteronu i DHEAS, bez objawów, takich jak nadmierne owłosienie lub trądzik. Należy podkreślić, że zarówno objawy kliniczne, jak i ich natężenie, mogą różnić się u poszczególnych osób.

3. Jak się leczy nadmiar DHEAS?

Należy rozpoznać i leczyć przyczynę podwyższonego stężenia DHEAS. Może być konieczna operacja, by usunąć gruczolak bądź nowotwór nadnercza. Po całkowitym usunięciu chorego nadnercza, jajniki, jądra i drugie nadnercze mogą zapewnić wystarczającą ilość hormonów.

Leki, takie jak antyandrogeny, doustna antykoncepcja i leki stosowane w leczeniu niepłodności, takie jak cytrynian klomifenu, mogą być stosowane w celu zmniejszenia efektów nadmiaru androgenów. Doustna antykoncepcja pomaga przywrócić równowagę pomiędzy żeńskimi i męskimi hormonami płciowymi oraz prawidłowe miesiączki, zaś leki stosowane w leczeniu niepłodności (np. Clomifen) pomagają wywołać owulację (jajeczkowanie).

Program Profilaktyka 40 Plus - dowiedz się więcej

DHEAS

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021