Wprowadzenie

Badania, które można wykonać samodzielnie w warunkach domowych stają się coraz powszechniej dostępne. Otwierają one nowe możliwości przed pacjentami, którzy chcą kontrolować swój stan zdrowia lub dla których, ze względu na konieczność monitorowania stosowanego leczenia, dostępność pewnych oznaczeń przez całą dobę jest bardzo istotna. 

Nie ma międzynarodowych ustaleń dotyczących listy badań, które mogą być wykonywane w warunkach domowych. W Stanach Zjednoczonych istnieje, na bieżąco uzupełniana, lista zatwierdzona przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA).   W Polsce badania te dotyczą głównie osób chorych na cukrzycę (testy refundowane),aczkolwiek w aptekach można kupić lub sprowadzić na zamówienie również i inne.Pacjenci, poza populacją cukrzyków, niechętnie jednak korzystają z testów wymagających pobrania krwi, co jest związane z koniecznością nakłucia -najczęściej palca.
Część testów do użytku domowego może być również zastosowana jako tzw. badania zdecentralizowane np. w gabinetach lekarzy rodzinnych.

‍

Badania wykonywane w warunkach domowych - opisane poniżej:

• Glukoza
• Cholesterol
• Hormon luteinizujący (LH)
• Ludzka gonadotropina kosmówkowa (hCG)
• Kał na krew utajoną
• Czas protrombinowy (Badanie krzepliwości)
• Test na obecność narkotyków
• Inne badania wykonywane w warunkach domowych

‍

Glukoza

Wskazania: Cukrzyca

Cel badania: Monitorowanie stężenia glukozy wekrwi, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Uwagi: Poczyniono duże postępy w opracowaniu badań wykonywanych w warunkach domowych u pacjentów z cukrzycą. Obecnie wykonuje się je we krwi, a nie jak poprzednio, w moczu. Coraz powszechniejsze stają się metody mniej inwazyjne i mniej bolesne, takie jak badania stężenia glukozy z alternatywnych miejsc nakłuć oraz te wykonywane z użyciem technologii podczerwieni. Do wykonania testu stosuje się tzw. glukometry małe mierniki(nawet wielkości długopisu) oparte na różnych zasadach pomiaru.

‍

‍

Cholesterol

Wskazania: Ocena ryzyka miażdżycy

Cel badania: Badanie przesiewowe w celu oceny całkowitego cholesterolu we krwi

Uwagi: Badanie  nie różnicuje poszczególnych frakcji cholesterolu. Naturalne wahania w stężeniu cholesterolu mogą utrudniać interpretację wyniku. Jeśli stężenie jest podwyższone należy skonsultować się z lekarzem.

‍

‍

Hormon luteinizujący (LH)

Wskazania: Ocena owulacji

Cel badania: Określenie dni płodnych w cyklu miesiączkowym

Uwagi: Test wykonuje się w moczu. Niektóre urządzenia mają funkcję zapisywania w pamięci wyników badań, które następnie mogą być ocenione retrospektywnie wspólnie z lekarzem.

‍

‍

Ludzka gonadotropina kosmówkowa (hCG)

Wskazania: Rozpoznanie wczesnej ciąży

Cel badania: Przesiewowy test ciążowy wykonywany w moczu

Uwagi: Wyniki powinny być potwierdzone przez lekarza i/lub przez badanie wykonane w laboratorium.

‍

‍

Kał na krew utajoną

Wskazania: Podejrzenie w kierunku raka jelita grubego

Cel: Badanie przesiewowe w kierunku obecności krwi w kale

Uwagi: W zależności od metody mogą być wyniki fałszywie dodatnie,ponieważ pewne substancje mogą wpływać na wyniki

‍

‍

Czas protrombinowy (Badanie krzepliwości)

Wskazania: Kontrola leczenia doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi

Cel badania: pomiar krzepliwości (domowy pomiar PT/INR)podczas leczenia obniżającego krzepliwość

Uwagi: Badanie jest wykonywane we krwi przy pomocy przenośnego miernika.

‍

Test na obecność narkotyków

Wskazania: W przypadku podejrzenia nadużywania narkotyków,

Cel badania: Przesiewowe wykrycie narkotyków lub używek w organizmie w moczu, krwi, ślinie.

Uwagi: Na wynik badania mogą wpływać stosowane leki lub spożywane pokarmy, takie jak np. nasiona maku. Wynik dodatni należy potwierdzić badaniem w laboratorium

‍

‍

Inne badania wykonywane w warunkach domowych

W różnych krajach dostępność i popularność różnych testów jest różna. Bez względu na cel, w jakim badanie jest wykonywane, należy bezwzględnie przestrzegać instrukcji wykonania, a wynik traktować jako orientacyjny i wymagający potwierdzenia. Pacjenci, dla których samokontrola np. stężenia glukozy stanowią nieodłączną część terapii, przechodzą specjalne przeszkolenie pod opieką pracowników medycznych.

‍

‍