CA 15-3

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021
Oficjalna Nazwa

Antygen nowotworowy 15-3

Inne Nazwy

Marker nowotworowy CA 15-3

SPIS TREŚCI

W skrócie

W jakim celu badanie jest wykonywane?

Badanie jest wykonane w celu monitorowania leczenia (hormono- i chemioterapia) chorych na raka piersi oraz kontroli chorych celem wczesnego wykrycia nawrotu choroby (wznowa miejscowa i/lub odległe przerzuty).

Kiedy badanie jest wykonywane?

Badanie powinno być wykonywane u chorych na raka piersi przed rozpoczęciem leczenia, w trakcie hormono- i chemioterapii oraz po zakończeniu leczenia celem wczesnego wykrycia nawrotu choroby.

Jak się pobiera próbkę do badania?

Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej.

Czy do badania trzeba się przygotować?

Nie.

Informacja o próbce

Co się oznacza?

Marker nowotworowy CA 15-3 jest glikoproteiną (polimorficzną mucyną) wytwarzaną zarówno przez prawidłowe komórki gruczołu piersiowego, jak i często, w znacznie większych ilościach, przez komórki raka piersi. W przypadku wystąpienia raka piersi jego poziom może wzrastać, zwłaszcza u chorych w zaawansowanych stadiach choroby. Z tego powodu jest użytecznym markerem dla monitorowania przebiegu choroby. Podwyższone stężenie CA 15-3 spotyka się u około 10% kobiet z rakiem piersi bez przerzutów oraz u około 70% chorych, u których wystąpiły odległe przerzuty. Marker ten może być również podwyższony u osób zdrowych (nieznacznie), u pewnego odsetka chorych z nowotworami o innej lokalizacji narządowej np. rak jelita grubego czy płuca, a także w niezłośliwych nowotworach piersi jak i w chorobach o innej etiologii aniżeli nowotworowa np. marskość lub zapalenie wątroby.

Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Badanie

W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?

CA 15-3 nie jest wystarczająco czułym i specyficznym parametrem, aby można go było wykorzystywać do badań skriningowych. Jednak stosowany jest jako marker nowotworowy w celu monitorowania leczenia chorych na raka piersi oraz dla kontroli chorych celem wczesnego wykrycia nawrotu choroby (wznowa miejscowa i/lub odległe przerzuty), zwłaszcza przy przerzutach do wątroby lub kośćca. CA 15-3 może być wykorzystywany tylko w tych przypadkach, kiedy komórki nowotworowe produkują CA 15-3, co nie występuje u wszystkich pacjentek.

W jakich przypadkach badanie jest zlecane?

Wykonanie oznaczeń CA 15-3 powinno się zlecać wraz z innymi badaniami, takimi jak receptory estrogenowe i progesteronowe oraz badania genetyczne Her2/neu, BRCA1 i BRCA2, kiedy wykryto raka piersi w celu określenia rodzaju nowotworu oraz podjęcia decyzji odnośnie sposobu leczenia. W przypadku, gdy stężenie CA 15-3 jest zwiększone można stosować go w celu monitorowania leczenia oraz w kontroli chorych po jego zakończeniu w celu wykrycia nawrotu choroby. U chorych we wczesnych stadiach zaawansowania choroby, bez przerzutów często stężenie CA 15-3 jest małe. Jednak w kontroli tych chorych sugeruje się celowość oznaczania CA 15-3 dla wczesnego wykrycia ewentualnego nawrotu choroby.

Co oznacza wynik?

Ogólnie, im wyższy poziom CA 15-3, tym bardziej prawdopodobne jest zaawansowanie choroby i obecność odległych przerzutów. Poziom markera wzrasta wraz z rozwojem nowotworu. Najwyższy poziom Ca 15-3 występuje z reguły w przypadku przerzutów do kości i/lub wątroby. Nieznacznie albo średnio podwyższony poziom CA 15-3 może towarzyszyć również innym chorobom nowotworowym, takim jak rak wątroby, trzustki, jelita grubego, płuca, a także niezłośliwym nowotworom piersi jak i marskości wątroby. Podwyższony poziom CA 15-3 w stanach innych niż nowotworowe z reguły nie zmienia się z czasem. Małe stężenie CA 15-3 nie wyklucza obecności nowotworu, ponieważ nawet u 25-30% chorych w zaawansowanych stadiach raka piersi komórki nowotworowe mogą nie wytwarzać tego markera.
Wzrastające stężenia CA 15-3 mogą wskazywać na nieskuteczność leczenia lub nawrót choroby.

Uwaga

Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:

Przedziały referencyjne i ich znaczenie.
Co jeszcze należy wiedzieć?

Oznaczenie CA 15-3 powinny być wykonywane przed rozpoczęciem leczenia, zwłaszcza przy podejrzeniu znacznego zaawansowania choroby. Zwykle monitorowanie stężenia CA 15-3 rozpoczyna się kilka tygodni po rozpoczęciu leczenia.

Pytania i odpowiedzi

1. W mojej rodzinie występowało wiele przypadków raka piersi. Czy powinnam zrobić oznaczenia poziomu CA 15-3?

Nie zaleca się wykonywania oznaczeń CA 15-3 w celu wykrycia wczesnych stadiów nowotworu piersi, należy natomiast systematycznie wykonywać badania mammograficzne, ewentualnie ultrasonograficzne. Podwyższony poziom CA 15-3 może być spowodowany innymi czynnikami, a małe stężenie markera nie wyklucza obecności nowotworu. Oznaczenie należy wykonywać dopiero po rozpoznaniu raka piersi.

2. Co mogę zrobić, aby obniżyć poziom CA 15-3?

Nie ma sposobu na bezpośrednie obniżenie poziomu CA 15-3. Marker ten nie jest czynnikiem ryzyka jak np. cholesterol, który można obniżyć przy pomocy odpowiedniej diety i ćwiczeń, lecz stanowić może wskaźnik obecności komórek raka piersi. Wraz z rozwojem nowotworu poziom CA 15-3 zazwyczaj wzrasta, w następstwie leczenia przeważnie ulega obniżeniu, ale może też utrzymywać się nieznacznie podwyższony w przypadku stabilnych stanów niezłośliwych.

Program Profilaktyka 40 Plus - dowiedz się więcej

CA 15-3

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021