Inne nazwy: CHF

 
Zastoinowa niewydolność serca to stan, w którym z powodu zmian morfologicznych i/ lub funkcjonalnych serce nie jest w stanie spełnić swego fizjologicznego zadania, czyli przepompować krwi na obwód ciała. W wyniku tego dochodzi do spadku objętości wyrzutowej serca, a z powodu zmniejszenia kurczliwości mięśnia sercowego dochodzi do zalegania krwi w sercu.
Serce składa się z dwóch przedsionków (prawego i lewego) i dwóch komór (prawej i lewej). Krew odtlenowana z tkanek trafia do prawego serca, następnie jest transportowana do płuc, gdzie następuje jej utlenowanie. Lewa strona serca otrzymuje natlenioną krew z płuc i pompuje ją na obwód.

Niewydolność serca może być spowodowana długotrwałym nadciśnieniem tętniczym, zawałem mięśnia sercowego, a także wrodzonymi lub nabytymi kardiomiopatiami.
W rzadkich przypadkach zastoinowa niewydolność serca pojawia się, kiedy serce zmuszone jest bić znacznie mocniej niż zazwyczaj, co prowadzi do jego niewydolności, na przykład w znacznej nadczynności tarczycy. Ryzyko wzrasta w przypadku otyłości, cukrzycy oraz nadużywania alkoholu lub stosowania kokainy.
Zastoinowa niewydolność serca jest zazwyczaj chorobą, która postępuje w czasie i może zagrażać życiu. Może obejmować lewą, prawą lub obydwie strony serca i powoduje zmniejszenie ilości tlenu i składników odżywczych dostarczanych do narządów, co może powodować ich uszkodzenie i upośledzenie czynności.
W przebiegu zastoinowej niewydolności serca może dochodzić do zalegania krwi w krążeniu żylnym, a zatem pojawiają się obrzęki obwodowe, które najlepiej uwidaczniają się w okolicy kostek, stwierdzić również można u pacjentów obrzęk płuc, a także powiększenie wątroby.
Zastoinowa niewydolność serca często występuje u osób starszych, ponieważ wraz z wiekiem serce pracuje mniej efektywnie.

‍

Jeżeli krew gromadzi się z prawej strony serca (prawokomorowa niewydolność serca), zazwyczaj u pacjenta stwierdza się obrzęki kończyn dolnych,  które nasilają się w momencie jak pacjent stoi, a ustępują, kiedy pacjent leży. Jeżeli krew gromadzi się z lewej strony serca (lewokomorowa niewydolność serca), czyli w płucach, może dochodzić do spłycenia oddechu oraz kaszlu, szczególnie podczas wysiłku fizycznego, np.: wchodzenie po schodach i/lub podczas leżenia na plecach. U wielu osób z zastoinową niewydolnością serca występują objawy prawokomorowej i lewokomorowej niewydolności serca.
Oprócz obrzęków i spłycenia oddechu mogą wystąpić objawy dodatkowe: kołatanie serca, tachykardia, osłabienie i zmęczenie, brak wytrzymałości fizycznej, kaszel, świszczący oddech, nagły wzrost masy ciała i utrata łaknienia lub nudności.

W diagnostyce tego stanu wykonuje się badanie fizykalne, echokardiografię, RTG klatki piersiowej oraz jedno z kilku rodzajów obrazowań radioizotopowych i komputerowych. Badania laboratoryjne nie są kluczowym elementem rozpoznania i mogą obejmować:

• badanie ogólne moczu, by stwierdzić ewentualne uszkodzenie nerek
• badania biochemiczne w celu oceny równowagi elektrolitowej lub wykrycia niewydolności nerek, z uwagi na to, że objawy towarzyszące chorobom nerek są zbliżone do objawów zastoinowej niewydolności serca.
• aktywność peptydu natriuretycznego typu B (BNP), hormonu wytwarzanego w lewej komorze (główna część serca odpowiedzialna za pompowanie krwi), jego obecność we krwi pomaga rozpoznać i ocenić ciężkość niewydolności serca.
• panel badań metabolicznych, w celu sprawdzenia równowagi elektrolitowej lub stwierdzenia niewydolności nerek (ponieważ objawy choroby nerek przypominają objawy zastoinowej niewydolności serca)
• morfologia, w celu stwierdzenia ewentualnej niedokrwistości, ponieważ może ona powodować wystąpienie podobnych objawów, jak również przyczyniać się do wystąpienia zastoinowej niewydolności serca
• mózgowy peptyd natriuretyczny (BNP) lub n-końcowy pro-BNP – badania mierzące wytwarzanie hormonu obecnego w lewej komorze serca (głównej pompie serca), w celu rozpoznania i oceny zaawansowania niewydolności serca.

‍

CHF jest zazwyczaj chorobą postępującą. Leczenie ma na celu ustabilizowanie stanu pacjenta oraz złagodzenie objawów klinicznych. Obejmuje ono zazwyczaj zmniejszenie spożycia soli oraz zaprzestanie palenia papierosów i spożywania alkoholu. Przestrzeganie tych zasad pozwala również kontrolować ciśnienie krwi, które jest głównym problemem w chorobach serca.

Linki do stron obcojęzycznych:

Heart Rhythm Society: Patient Resources
‍American Heart Association: What is heart failure?
Mayo Clinic: Heart Failure

‍