Co to jest?

Inne nazwy: CHF

 
Zastoinowa niewydolność serca to stan, w którym z powodu zmian morfologicznych i/ lub funkcjonalnych serce nie jest w stanie spełnić swego fizjologicznego zadania, czyli przepompować krwi na obwód ciała. W wyniku tego dochodzi do spadku objętości wyrzutowej serca, a z powodu zmniejszenia kurczliwości mięśnia sercowego dochodzi do zalegania krwi w sercu.
Serce składa się z dwóch przedsionków (prawego i lewego) i dwóch komór (prawej i lewej). Krew odtlenowana z tkanek trafia do prawego serca, następnie jest transportowana do płuc, gdzie następuje jej utlenowanie. Lewa strona serca otrzymuje natlenioną krew z płuc i pompuje ją na obwód.

Niewydolność serca może być spowodowana długotrwałym nadciśnieniem tętniczym, zawałem mięśnia sercowego, a także wrodzonymi lub nabytymi kardiomiopatiami.
W rzadkich przypadkach zastoinowa niewydolność serca pojawia się, kiedy serce zmuszone jest bić znacznie mocniej niż zazwyczaj, co prowadzi do jego niewydolności, na przykład w znacznej nadczynności tarczycy. Ryzyko wzrasta w przypadku otyłości, cukrzycy oraz nadużywania alkoholu lub stosowania kokainy.
Zastoinowa niewydolność serca jest zazwyczaj chorobą, która postępuje w czasie i może zagrażać życiu. Może obejmować lewą, prawą lub obydwie strony serca i powoduje zmniejszenie ilości tlenu i składników odżywczych dostarczanych do narządów, co może powodować ich uszkodzenie i upośledzenie czynności.
W przebiegu zastoinowej niewydolności serca może dochodzić do zalegania krwi w krążeniu żylnym, a zatem pojawiają się obrzęki obwodowe, które najlepiej uwidaczniają się w okolicy kostek, stwierdzić również można u pacjentów obrzęk płuc, a także powiększenie wątroby.
Zastoinowa niewydolność serca często występuje u osób starszych, ponieważ wraz z wiekiem serce pracuje mniej efektywnie.

Objawy

Jeżeli krew gromadzi się z prawej strony serca (prawokomorowa niewydolność serca), zazwyczaj u pacjenta stwierdza się obrzęki kończyn dolnych,  które nasilają się w momencie jak pacjent stoi, a ustępują, kiedy pacjent leży. Jeżeli krew gromadzi się z lewej strony serca (lewokomorowa niewydolność serca), czyli w płucach, może dochodzić do spłycenia oddechu oraz kaszlu, szczególnie podczas wysiłku fizycznego, np.: wchodzenie po schodach i/lub podczas leżenia na plecach. U wielu osób z zastoinową niewydolnością serca występują objawy prawokomorowej i lewokomorowej niewydolności serca.
Oprócz obrzęków i spłycenia oddechu mogą wystąpić objawy dodatkowe: kołatanie serca, tachykardia, osłabienie i zmęczenie, brak wytrzymałości fizycznej, kaszel, świszczący oddech, nagły wzrost masy ciała i utrata łaknienia lub nudności.

Badania

W diagnostyce tego stanu wykonuje się badanie fizykalne, echokardiografię, RTG klatki piersiowej oraz jedno z kilku rodzajów obrazowań radioizotopowych i komputerowych. Badania laboratoryjne nie są kluczowym elementem rozpoznania i mogą obejmować:

  • badanie ogólne moczu, by stwierdzić ewentualne uszkodzenie nerek
  • badania biochemiczne w celu oceny równowagi elektrolitowej lub wykrycia niewydolności nerek, z uwagi na to, że objawy towarzyszące chorobom nerek są zbliżone do objawów zastoinowej niewydolności serca.
  • aktywność peptydu natriuretycznego typu B (BNP), hormonu wytwarzanego w lewej komorze (główna część serca odpowiedzialna za pompowanie krwi), jego obecność we krwi pomaga rozpoznać i ocenić ciężkość niewydolności serca.
  • panel badań metabolicznych, w celu sprawdzenia równowagi elektrolitowej lub stwierdzenia niewydolności nerek (ponieważ objawy choroby nerek przypominają objawy zastoinowej niewydolności serca)
  • morfologia, w celu stwierdzenia ewentualnej niedokrwistości, ponieważ może ona powodować wystąpienie podobnych objawów, jak również przyczyniać się do wystąpienia zastoinowej niewydolności serca
  • mózgowy peptyd natriuretyczny (BNP) lub n-końcowy pro-BNP – badania mierzące wytwarzanie hormonu obecnego w lewej komorze serca (głównej pompie serca), w celu rozpoznania i oceny zaawansowania niewydolności serca.

Leczenie

CHF jest zazwyczaj chorobą postępującą. Leczenie ma na celu ustabilizowanie stanu pacjenta oraz złagodzenie objawów klinicznych. Obejmuje ono zazwyczaj zmniejszenie spożycia soli oraz zaprzestanie palenia papierosów i spożywania alkoholu. Przestrzeganie tych zasad pozwala również kontrolować ciśnienie krwi, które jest głównym problemem w chorobach serca.


Pytania i odpowiedzi