Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
Badanie
W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?
W jakich przypadkach badanie jest zlecane?
Co oznacza wynik?
Uwaga
Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:
Łuszczycowe zapalenie stawów (PsA) to przewlekła choroba, atakująca zazwyczaj i skórę, i stawy. Łuszczyca to choroba skóry, która powoduje powstawanie zmian zapalnych i zgrubień. Wprawdzie u wielu chorych nie występuje zapalenie stawów, jednak prawie jedna trzecia w końcu doświadcza tego problemu.
Łuszczycowe zapalenie stawów jest chorobą autoimmunizacyjną. Objawy pojawiają się, gdy układ odpornościowy organizmu atakuje tkanki w skórze oraz w stawach i wokół nich. Wystąpienie tego stanu jest bardzo prawdopodobne u osób z historią chorób autoimmunizacyjnych w rodzinie. Schorzenie może być również związane z infekcjami, urazami, alkoholizmem, paleniem tytoniu i otyłością.
Czasami objawy obejmują różne części ciała, a u niektórych osób pojawiają się epizody ich nasilania i ustępowania. Wprawdzie nie ma lekarstwa na łuszczycowe zapalenie stawów, jednak istnieją metody leczenia, które mogą złagodzić objawy i spowolnić postęp choroby.
Rola testów w kierunku łuszczycowego zapalenia stawów
Testy w kierunku łuszczycowego zapalenia stawów są pomocne w rozpoznaniu choroby, ocenie przydatności określonych terapii i monitorowaniu wyników efektów leczenia.
Pojedynczy test nie pozwala na rozpoznanie ani wykluczenie łuszczycowego zapalenia stawów. Proces diagnostyczny przeprowadza lekarz, w oparciu o szereg informacji, takich jak:
• historia chorób w rodzinie i u samego pacjenta,
• badanie lekarskie,
• badania laboratoryjne,
• badania obrazowe, takie jak RTG i rezonans magnetyczny,
• analiza mazi stawowej.
Objawy łuszczycowego zapalenia stawów są zbliżone do objawów kilku innych chorób, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa i choroba zwyrodnieniowa stawów. Testy laboratoryjne wykonuje się w celu wykluczenia innych schorzeń powodujących podobne objawy, co jest ważnym elementem procesu diagnostycznego.
Kto powinien poddać się badaniu?
Występowania łuszczycowego zapalenia stawów należy wziąć pod uwagę, gdy u osoby z łuszczycą pojawiają się problemy w obrębie stawów, a zwłaszcza gdy wystąpią określone objawy.
U chorych na łuszczycę często wykonuje się badania przesiewowe w kierunku łuszczycowego zapalenia stawów, co pozwala na wczesne wykrycie choroby. W tym celu lekarz pierwszego kontaktu lub dermatolog może skorzystać z licznych dostępnych narzędzi. Kwestionariusze zawierają pytania o częste objawy łuszczycowego zapalenia stawów, takie jak:
• obrzęk stawów,
• problemy z paznokciami u rąk,
• ból pięty,
• opuchnięte palce u rąk lub nóg.
W przypadku występowania objawów łuszczycowego zapalenia stawów warto omówić swoje obawy z lekarzem. Wczesne rozpoznanie i podjęcie leczenia pomagają zapobiegać poważnemu uszkodzeniu stawów, które może wystąpić wraz z postępem choroby.
Wyniki badań
Łuszczycowego zapalenia stawów nie rozpoznaje się w oparciu o same badania laboratoryjne, dlatego konieczna jest konsultacja z lekarzem i omówienie znaczenia wyników w połączeniu z wywiadem medycznym.
Typy łuszczycowego zapalenia stawów
W przypadku podejrzenia łuszczycowego zapalenia stawów, można wykonać szereg badań w celu rozpoznania choroby oraz wykluczenia innych stanów klinicznych. Są to między innymi testy mające na celu wykrycie przeciwciał, czyli białek pomagających koordynować odpowiedź immunologiczną. W tabeli wymieniono badania, które często wykonuje się w procesie diagnostycznym łuszczycowego zapalenia stawów:
W diagnostyce łuszczycowego zapalenia stawów powszechnie wykonuje się badania obrazowe. Pomagają one wykryć niektóre rodzaje uszkodzeń i deformacji stawów, które częściej występują w łuszczycowym zapaleniu stawów niż w innych chorobach stawów. Najczęściej wykonuje się badanie RTG, lecz czasami zleca się również rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową.
W procesie diagnostycznym wielu lekarzy stosuje kryteria klasyfikacji łuszczycowego zapalenia stawów (Classification of Psoriatic Arthritis - CASPAR). Narzędzie to uwzględnia wiele typowych cech łuszczycowego zapalenia stawów, takich jak łuszczyca skóry, zmiany paznokci, obrzęk palców u rąk i nóg, ujemny wynik testu na czynnik reumatoidalny (RF) oraz zmiany o charakterze kościotworzenia widoczne w badaniach obrazowych.
W przypadku rozpoznania łuszczycowego zapalenia stawów, przed rozpoczęciem leczenia lekarz może zlecić dodatkowe badania laboratoryjne. Podczas planowania leczenia należy uwzględnić problemy zdrowotne pacjenta, takie jak choroby serca, dysfunkcje nerek lub wątroby, jak również procesy zapalne. Czasami przed wdrożeniem leczenia należy wyleczyć inne infekcje.
Wykonanie badania w kierunku łuszczycowego zapalenia stawów
Badanie w kierunku łuszczycowego zapalenia stawów zleca lekarz pierwszego kontaktu lub specjalista, np. reumatolog (lekarz specjalizujący się w chorobach stawów) lub dermatolog (lekarz specjalizujący się w chorobach skóry). Próbki krwi i moczu do badań można dostarczyć do przychodni lub laboratorium.
Analizę mazi stawowej wykonuje się niewielkiej ilości płynu pobranego w procesie zwanym punkcją stawu. Podczas tego zabiegu przy pomocy igły pobiera się płyn z przestrzeni wokół stawu. Zabieg zwykle odbywa się w przychodni.
Niektóre diagnostyczne badania obrazowe, takie jak prześwietlenia, można wykonać w przychodni, z kolei inne wymagają wizyty w centrum obrazowania lub szpitalnym oddziale radiologii.
Testy do badań w warunkach domowych
Niektóre testy w procesie rozpoznania i leczenia łuszczycowego zapalenia stawów można wykonać w warunkach domowych. Jednak w przypadku podejrzenia łuszczycowego zapalenia stawów bardzo ważna jest ścisła współpraca z lekarzem, który rozpoznaje chorobę nie na podstawie pojedynczego wyniku, lecz w oparciu o wiele czynników, więc przydatność testów do wykonania w warunkach domowych jest ograniczona.
Pacjent może omówić z lekarzem przydatność takich testów w swoim przypadku.
Niektóre zestawy testowe umożliwiają pobranie próbki krwi za pomocą nakłucia opuszki palca. Następnie próbkę wysyła się do laboratorium, a wyniki są dostępne w bezpiecznym portalu internetowym. Testy do wykonania w warunkach domowych to:
• czynnik reumatoidalny (RF),
• przeciwciała przeciw cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (anty-CCP),
AlJohani R, Polachek A, Ye JY, Chandran V, Gladman DD. Characteristic and outcome of psoriatic arthritis patients with hyperuricemia. J Rheumatol. 2018;45(2):213-217. doi:10.3899/jrheum.170384
Iragorri N, Hazlewood G, Manns B, Danthurebandara V, Spackman E. Psoriatic arthritis screening: a systematic review and meta-analysis. Rheumatology (Oxford). 2019;58(4):692-707. doi:10.1093/rheumatology/key314
Khan A, Haider I, Ayub M, Humayun M. Psoriatic arthritis is an indicator of significant renal damage in patients with psoriasis: An observational and epidemiological study. Int J Inflam. 2017;2017:5217687. doi:10.1155/2017/5217687
Leung YY, Ogdie A, Orbai AM, et al. Classification and Outcome Measures for Psoriatic Arthritis. Front Med (Lausanne). 2018;5:246. Published 2018 Sep 6. doi:10.3389/fmed.2018.00246
MedlinePlus: National Library of Medicine. Psoriatic arthritis. Reviewed August 1, 2014. Accessed June 3, 2021.
Taylor W, Gladman D, Helliwell P, et al. Classification criteria for psoriatic arthritis: development of new criteria from a large international study. Arthritis Rheum. 2006;54(8):2665-2673. doi:10.1002/art.21972
