Sprzężenie zwrotne

DEFINICJA

Organizm wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do kontroli określonych funkcji. Sprzężenie zwrotne wykorzystuje jeden z produktów ścieżki, zazwyczaj jest to produkt końcowy, w celu kontroli aktywności ścieżki i regulacji poziomu tego produktu. Kontrola mechanizmu sprzężenia zwrotnego może być dodatnia lub ujemna.

Aby lepiej zrozumieć to pojęcie, wyobraźmy sobie termostat regulujący temperaturę w domu. Załóżmy, że jest on ustawiony na 21 stopni C (stężenie produktu końcowego). Jeżeli temperatura spada poniżej tej wartości uruchamia się sprzężenie zwrotne, piec ponownie zaczyna pracować i pompuje ciepłe powietrze do domu. Kiedy temperatura osiągnie znów 21 stopni C, termostat wyłącza piec (zaprzestaje wytwarzanie produktu, w tym wypadku ciepłego powietrza). Ujemne sprzężenie zwrotne pozwala zachować równowagę i jest jednym z najczęściej występujących mechanizmów w organizmie. Przykładem takiego sprzężenia jest regulacja stężenia hormonów tarczycy we krwi.

Dodatnie sprzężenie zwrotne przyspiesza wytwarzanie produktu, Kontrola dodatnia nie utrzymuje stałego stanu, lecz powoduje zmiany w systemie. Można to przyrównać do pracownika, który zostaje doceniony (dodatnie sprzężenie zwrotne), przez co pracuje ciężej, oczekując jednocześnie dalszych pochwał. W organizmie nie ma wielu mechanizmów dodatniego sprzężenia zwrotnego. Jednym z przykładów jest laktacja. Ssanie piersi przez niemowlę powoduje wzmożone wytwarzanie prolaktyny, co zwiększa produkcję mleka u matki. Jest to mechanizm dodatniego sprzężenia zwrotnego, ponieważ w wyniku wytwarzania produktu (mleko) wzrasta odruch ssania i poziom wytwarzanego hormonu. Po zaprzestaniu karmienia piersią spada poziom prolaktyny i kobieta przestaje wytwarzać mleko.