Potwierdzono znaczenie badań przesiewowych w kierunku wysokiego ciśnienia krwi

31.5.2021

US Preventive Services Task Force (USPSTF) potwierdziła, że wszyscy dorośli w wieku powyżej 18 lat powinni regularnie mierzyć ciśnienie krwi. Zalecenia z 2021 r.  ponownie formułują i precyzują wytyczne aktualizowane w 2015 r.

Wysokie ciśnienie krwi jest powszechnym i poważnym problemem zdrowotnym w Stanach Zjednoczonych. Około 45% dorosłych Amerykanów ma nadciśnienie, a wielu z nich nawet nie zdaje sobie z tego sprawy. Problem ten jest jeszcze bardziej rozpowszechniony u Afroamerykanów, częściej też dotyczy mężczyzn niż kobiet. Inne czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia choroby to: starszy wiek, nadwaga lub otyłość, brak ruchu, stres i palenie tytoniu.

Wysokie ciśnienie krwi rzadko wywołuje konkretne objawy, więc bez wykonywania pomiaru ciśnienia krwi można nie zdawać sobie sprawy z obecności tego schorzenia nawet przez wiele lat.  

Z biegiem czasu nieleczone podwyższone ciśnienie może prowadzić do poważnych dolegliwości, np. zwiększonego ryzyka chorób serca i udaru mózgu oraz przewlekłej choroby nerek.

Według USPSTF dane dotyczące niezbędnej częstotliwości wykonywania badań przesiewowych są ograniczone. Grupa sugeruje jednak, aby osoby w wieku powyżej 40 lat oraz te, u których występują czynniki ryzyka, były badane corocznie, natomiast osoby w wieku 18–39 lat, u których nie występują czynniki ryzyka, mogą poddawać się kontroli co trzy do pięciu lat.

Dzięki obecnej technologii istnieje kilka różnych możliwości pomiaru ciśnienia krwi: począwszy od wygodnego sprzętu do domowego monitorowania, aż po automatyczne urządzenia (sfigmomanometry) używane w placówkach ambulatoryjnych. Biorąc to pod uwagę, USPSTF w swoim najnowszym stanowisku wyjaśnia, że badania przesiewowe ciśnienia krwi powinny odbywać się w gabinetach lekarskich. W większości badań, które Grupa Robocza poddała weryfikacji w celu opracowania zaleceń, pomiary w gabinecie były najczęściej wykonywane za pomocą ręcznego lub automatycznego sfigmomanometru umieszczonego na ramieniu, przy czym przed wykonaniem pomiaru pacjent przez 5 minut odpoczywał w pozycji siedzącej.

USPSTF potwierdza, że jeśli ciśnienie krwi zmierzone w placówce medycznej jest podwyższone, przed rozpoczęciem leczenia farmakologicznego pomiar należy powtórzyć w warunkach domowych, aby wykluczyć tak zwany syndrom białego fartucha, czyli zdenerwowanie w wyniku kontaktu z personelem medycznym.  W odniesieniu do pomiarów wykonywanych poza placówką medyczną USPSTF zaleca jedną z dwóch opcji, które uznano za dokładne:

• Ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia krwi polegające na noszeniu urządzenia, które automatycznie mierzy ciśnienie kilka razy dziennie lub czasami w ciągu dnia i nocy.

• Monitorowanie ciśnienia krwi w warunkach domowych – mierzenie ciśnienia w domu za pomocą atestowanego urządzenia.

Poszczególne organizacje zdrowotne podają różne wartości graniczne dla rozpoznania wysokiego ciśnienia krwi, od 130/80 milimetrów słupa rtęci (mm Hg) do powyżej do 140/90 mm Hg i powyżej. W przypadku pacjentów, u których rozpoznano łagodną formę nadciśnienia, leczenie może być ograniczone do zmiany stylu życia, polegającej na stosowaniu zdrowej diety, wprowadzeniu ćwiczeń fizycznych, czy zmniejszeniu masy ciała. Może to wystarczyć, aby ciśnienie krwi powróciło do prawidłowego poziomu. Jednakże niektórzy pacjenci będą potrzebować jednego lub kilku leków stosowanych w kontroli wysokiego ciśnienia.

Wśród obszarów, które wymagają dalszych badań USPSTF wymienia syndrom białego fartucha i nadciśnienie maskowane, czyli normalne odczyty ciśnienia krwi w gabinecie, ale podwyższone wyniki pomiarów w innych sytuacjach. Dalsze badania pozwolą ustalić, jak powszechne są takie przypadki i czy wykrywanie ich poprzez regularne badania przesiewowe, a następnie wdrożenie leczenia może pomóc w zapobieganiu chorobom serca lub innym schorzeniom. Potrzebne są również dodatkowe badania, które obejmą bardziej zróżnicowane populacje.

Źródła:

US Preventive Services Task Force. Screening for Hypertension in Adults: US Preventive Services Task Force Reaffirmation Recommendation Statement. JAMA. 2021;325(16):1650–1656. doi:10.1001/jama.2021.4987. Accessed May 18, 2021. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2779190