W związku ze wzrostem liczby przypadków uszkodzenia płuc organizacje ochrony zdrowia przestrzegają przed e-papierosami

31.1.2020
Zdjęcie: Dreamstime

Amerykańskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (CDC) przestrzega przed używaniem e-papierosów i innych produktów do wapowania, pochodzących z nielegalnych źródeł (na przykład od znajomych lub sprzedawców ulicznych) oraz produktów, które zostały zmodyfikowane w sposób niezamierzony przez producenta. Ostrzeżenie zostało wydane w wyniku rosnącej liczby przypadków zachorowania na EVALI (czyli zespół, na który zapadają użytkownicy e-papierosów), a nawet zgonów z tym związanych.

Trwają badania and przyczyną występowania EVALI. Niektórzy pacjenci informowali, że stosują zarówno produkty zawierające THC (tetrahydrocannabinol, czyli substancję zmieniającą świadomość, zawartą w marihuanie) jak i produkty zawierające nikotynę, a inni wyłącznie produkty z nikotyną. Według danych dotyczących substancji zawartych w e-papierosach, zebranych na dzień 15 października, 86% osób zachorowało w wyniku wdychania produktów zawierających THC, otrzymanych przede wszystkim od przyjaciół, członków rodziny i nielegalnych dealerów.

Niedawno za substancję dającą powody do obaw CDC uznała octan witaminy E. Jego obecność wykryto w badaniach próbek płynu z płuc pobranego od 29 osób z EVALI w 10 stanach USA. Według CDC, istnieją bezpośrednie dowody na to, że octan witaminy E występuje w miejscu urazu płuc. Substancja ta jest wykorzystywana jako dodatek w e-papierosach, lecz zazwyczaj nie figuruje na liście składników. Badania laboratoryjne wykryły również obecność THC w 82% oraz nikotyny w 62% próbek płynu z płuc.

Faktyczna liczba przypadków uszkodzeń płuc nie jest znana. Dotychczas nie stwierdzono również, która z substancji jest przyczyną choroby – możliwe jest, że jest ich kilka.

Uszkodzenia płuc będące wynikiem wapowania stwierdzono u osób w przedziale wiekowym 13 – 75 lat, lecz najczęściej byli to mężczyźni poniżej 35. roku życia. Jednak zgodnie z danymi CDC, przypadki śmiertelne występowały głównie u osób starszych (mediana 53 lata). Do 13 listopada CDC odnotowała w sumie 2172 przypadków zachorowań i 42 zgony związane z wapowaniem. Informacje pochodziły z 49 stanów,  District of Columbia oraz Wysp Dziewiczych. Obecnie wyjaśniane są przyczyny kolejnych zgonów (najnowsze dane można uzyskać klikając w link CDC's Latest Outbreak Information.)

Objawy choroby związanej z wapowaniem to kaszel, ból w klatce piersiowej, spłycenie oddechu, jak również zaburzenia ze strony układu pokarmowego, takie jak ból brzucha, mdłości, wymioty i biegunka. Może również wystąpić gorączka, dreszcze oraz utrata masy ciała. CDC oraz Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zalecają osobom palącym e-papierosy, szczególnie z dodatkiem THC, aby nauczyły się rozpoznawać objawy mogące wskazywać na uszkodzenie płuc i w przypadku ich wystąpienia natychmiast zgłaszały się po pomoc medyczną.

Nie istnieją testy przeznaczone do diagnostyki uszkodzenia płuc spowodowanego wapowaniem. Rozpoznanie może opierać się na informacjach dotyczących palonych e-papierosów, badaniu fizykalnym, badaniach obrazowych oraz laboratoryjnych (np. badanie moczu na obecność narkotyków, badanie na obecność THC, morfologia krwi, panel wątrobowy oraz białko C reaktywne w celu wykrycia stanu zapalnego). Lekarz może również chcieć wykluczyć inne choroby płuc, takie jak grypa, zapalenie płuc czy choroba legionistów.

Ponieważ przyczyna uszkodzenia płuc nie jest jeszcze znana, jedynym pewnym sposobem jego uniknięcia jest zaprzestanie wapowania i palenia e-papierosów.

Poszukiwanie możliwych przyczyn

CDC rozszerzyła zakres badań laboratoryjnych i współpracuje z lokalnymi organizacjami ochrony zdrowia w zakresie zidentyfikowania przyczyn. Po zgłoszeniu przypadku uszkodzenia płuc, od pacjenta pobierane są płyny ustrojowe, w tym z płuc (popłuczyny oskrzelowo-płucne) oraz wycinek z płuc (biopsja), które następnie bada się na obecność substancji mogących przyczyniać się do wystąpienia choroby związanej z wapowaniem. Badacze rozpatrują kilka teorii. Jedna wskazuje na wdychanie octanu witaminy E. Substancja ta nie jest szkodliwa w postaci suplementu diety lub składnika kremów, lecz według CDC, w przypadku wdychania może mieć wpływ na czynność płuc.  

Inne teorie wskazują na zanieczyszczenia chemiczne w e-liquidach, takie jak olejki dodawane czasami jako składnik zagęszczający do produktów dostępnych w nielegalnym obrocie (np. we wkładach zawierających THC). Olejki mogą odkładać się na pęcherzykach płucnych, uniemożliwiając wymianę tlenu. FDA współpracuje z CDC w zakresie pobierania próbek i badania na obecność szerokiego wachlarza substancji chemicznych, takich jak THC, inne kanabinole, opioidy, wypełniacze/rozcieńczalniki jak również konserwanty, pestycydy, trucizny i toksyny.  

Agencje federalne, stanowe i lokalne nieprzerwanie prowadzą działania mające na celu określenie przyczyny zachorowań, przeprowadzając wywiady z pacjentami i lekarzami w celu zebrania istotnych informacji dotyczących produktów lub substancji, miejsca ich zakupu i sposobu użycia – powiedział dr Norman E. "Ned" Sharpless, komisarz FDA ds. żywności i leków, na konferencji prasowej w październiku.

Za teorią związaną z zanieczyszczeniami chemicznymi przemawiają wyniki niedawnych badań Mayo Clinic obejmujących próbki tkanki płucnej od 17 pacjentów z chorobami związanymi z paleniem e-papierosów. W badaniu nie stwierdzono dowodów na to, że przyczyną zachorowań były olejki, jednak u chorych występowały takie same oznaki uszkodzenia tkanki płucnej jak w przypadku chemicznego zapalenia płuc, czyli stan zapalny spowodowany wdychaniem oparów substancji chemicznych. Według autorów wskazuje to, że wdychane substancje toksyczne są przyczyną choroby, jednak czynniki za nią odpowiedzialne nadal pozostają nieznane, zgodnie z badaniem opublikowanym 2 października w piśmie Journal of the American Medical Association.

Produkty do wapowania nie zostały dotychczas zatwierdzone przez FDA. Postanowienie sądu wydane w lipcu zobowiązało FDA do wymagania, aby do maja 2020 roku firmy sprzedające e-papierosy według stanu na sierpień 2016 r., złożyły wnioski o uzyskanie pozwolenia. We wrześniu FDA zaproponowała wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym wszyscy producenci produktów do wapowania mieliby obowiązek przechowywania informacji związanych z wprowadzeniem ich na rynek. Wnioski składane przez producentów zawierałyby informacje dotyczące potencjalnych korzyści i szkód dla zdrowia.

TREŚCI POWIĄZANE

Na tej stronie

Testy:

Badania na obecność opioidów
Morfologia
Białko C-reaktywne (CRP)
Wskaźniki funkcji wątroby (panel wątrobowy)

Choroby:
Choroby płuc


Linki do stron obcojęzycznych
American Lung Association: E-Cigarettes and Lung Health