Pomimo informacji o drugim “wyleczonym” pacjencie badania na obecność HIV nie tracą na znaczeniu

3.12.2019

Zainteresowanie mediów wzbudził ostatnio drugi pacjent, którego organizm rzekomo zwalczył wirusa HIV, który, jeśli nieleczony, prowadzi do rozwoju AIDS. Nagłówki informują o wyleczeniu tzw. “pacjenta z Londynu”, lecz naukowcy opisują to zjawisko jako długotrwałą remisję. Ostrzegają, że dla większości osób leczenie nie jest opcjonalne z uwagi na ryzyko związane z jego brakiem oraz, że znalezienie skutecznego lekarstwa jest nadal odległe. Pacjent z Londynu cierpiał również na nowotwór krwi o nazwie ziarnica złośliwa (Hodgkin lymphoma), który nie poddawał się chemioterapii. Zespół lekarzy pod kierownictwem wirusologa z University College w Londynie, doktora Ravindra Gupta, wykonał u pacjenta przeszczep szpiku (tkanka wytwarzająca krwinki) od zdrowego dawcy.

Określonego dawcę wybrano z uwagi na to, że jego komórki posiadały dwie kopie rzadko spotykanej mutacji genu CCR5. Gen ten koduje białka na powierzchni białych krwinek, do których podczas infekowania komórek dołącza się wirus HIV.  

HIV infekuje i niszczy przede wszystkim krwinki białe o nazwie limfocyty T, które wzmacniają obronę organizmu przed różnymi zakażeniami. Nieleczone zakażenie HIV może prowadzić do wystąpienia poważnych infekcji, a w końcu do rozwoju AIDS. (patrz: zakażenie HIV i AIDS).

Po zakończonym sukcesem przeszczepie szpiku pacjent z Londynu prawdopodobnie został wyleczony z nowotworu, jego nowe krwinki białe posiadały mutację CCR5 od dawcy, a w laboratoryjnych badaniach krwi nie wykryto u niego wirusa HIV. Szesnaście miesięcy po przeszczepie pacjent z Londynu przestał przyjmować leki przeciwretrowirusowe, które hamowały replikację wirusa HIV. Pod kolejnych dwóch miesiącach w badaniach krwi nadal nie wykryto jego obecności.  

W informacji prasowej dr Gupta powiedział:

Nie możemy jeszcze stwierdzić, czy pacjent został wyleczony. Na razie wiemy, że we krwi pacjenta nie jest obecny wirus HIV.

Jest to niespotykana dotychczas sytuacja, jednak nie przewiduje się, że przeszczep szpiku stanie się standardową lub praktyczną metodą leczenia pacjentów z HIV. Sukces przeszczepu szpiku u tego pacjenta może jednak dostarczyć istotnych informacji badaczom poszukującym leku na HIV. Na razie wielu specjalistów z zakresu ochrony zdrowia koncentruje się na zapewnieniu edukacji i dostępu do usług zdrowotnych osobom z HIV lub narażonym na zakażenie tym wirusem. Jedną z najważniejszych czynności, którą można wykonać, jest badanie na obecność wirusa HIV. Dotyczy to w szczególności osób z grupy wysokiego ryzyka. W USA 1 na 7 osób z HIV nie jest świadoma zakażenia. Można zapobiegać rozprzestrzenianiu się wirusa poprzez przebadanie się i zmianę zachowań, co pozwoli unikać narażania innych. Dostępne są różne metody, począwszy od badania śliny, które można wykonać samodzielnie w warunkach domowych, po badania krwi wykonywane w laboratorium. (Dalsze informacje patrz: HIV przeciwciała).

Organizacje prozdrowotne zalecają, aby każda osoba w wieku 13 - 64 lata oraz każda kobieta w ciąży przynajmniej raz wykonała test na obecność wirusa HIV. Osoby z grupy podwyższonego ryzyka powinny rozważyć częstsze badania (np. raz do roku). Sytuacje zwiększające ryzyko zakażenia to:

  • Uprawianie seksu bez zabezpieczenia z kilkoma partnerami od czasu wykonania badania na obecność wirusa HIV
  • Mężczyzna utrzymujący kontakt seksualny z innym mężczyzną
  • Przyjmowanie narkotyków w formie zastrzyków, szczególnie w przypadku, gdy jednej igły lub innych materiałów używa kilka osób
  • Świadczenie usług seksualnych w zamian za narkotyki i pieniądze
  • Partner seksualny zakażony wirusem HIV
  • Uprawianie seksu z osobą z jednej z powyższych kategorii lub brak pewności co do ryzykownych zachowań seksualnych partnera

Wczesne rozpoznanie umożliwia szybkie podjęcie leczenia lekami przeciwretrowirusowymi, które mogą zmniejszyć miano wirusa (wiremię) do niemalże niewykrywalnego poziomu. Skuteczne leczenie zmniejsza ryzyko rozwoju AIDS oraz zarażenia kolejnych osób wirusem. U osób z grupy podwyższonego ryzyka zakażenia, dobre skutki może przynieść codzienna profilaktyka ekspozycji na wirusa.  Obecnie zakażenia HIV nie uważa się już za śmiertelne. Do czasu znalezienia skutecznego leku strategią przynoszącą najlepsze efekty jest zachęcanie do rutynowego badania na obecność HIV, szybkie wdrożenie leczenia i zwalczanie błędnego pojęcia o zakażeniu.

MATERIAŁY POWIĄZANE:

Testy:

HIV przeciwciała
CD4 i CD8

Choroby: HIV