Pobranie krwi jest jedną z najczęściej wykonywanych procedur medycznych, ponieważ oznaczenia we krwi są nieodzownym elementem badań lekarskich. Specjaliści poddali ocenie możliwość wykorzystania w tym celu ultrasonografów i robotów. Ostatnio naukowcy przeprowadzili pierwsze badania kliniczne na ludziach, aby ocenić działanie mechanicznego urządzenia pobierającego krew do badań laboratoryjnych. Robot sterowany ultradźwiękami znajduje żyłę, wykonuje wkłucie i pobiera krew. Pomimo obiecujących wyników, przed wprowadzeniem do praktyki klinicznej, robot wymaga ulepszeń oraz przeprowadzenia dalszych testów.
W opublikowanym w czasopiśmie Technology artykule, naukowcy z Rutgers University, Robert Wood Johnson Foundation University Hospital oraz Icahn School of Medicine w Mount Sinaj twierdzą, że robot może zwiększyć bezpieczeństwo zabiegu pobierania krwi dla pacjentów i pracowników ochrony zdrowia. Technologia ta może ułatwić i skrócić proces pobierania krwi, szczególnie u pacjentów, których żyły są trudno dostępne, np. słabo widoczne, niewyczuwalne zniekształcone lub ustępujące.
Wkłucia żylne są również jedną z najczęstszych przyczyn urazów związanych z opieką zdrowotną, zarówno u pacjentów, jak i pracowników ochrony zdrowia. Pobranie materiału do badań może być trudne, gdy żyła jest trudno dostępna, często powodując wylewy podskórne i stany zapalne, a w rzadszych przypadkach infekcje lub uszkodzenia nerwów ramienia. Często dochodzi również do przypadkowych zakłuć, które mogą mieć poważne konsekwencje. Zakażenia pracowników opieki zdrowotnej będące wynikiem zranienia ostrymi przedmiotami występują z częstotliwością około 3 przypadków na 1000 wykonanych zabiegów. Najbardziej niebezpieczna jest ekspozycja na wirusy zapalenia wątroby i HIV.
Wprawdzie badania skupiały się na rutynowym pobieraniu krwi, jednak naukowcy twierdzą, że roboty można będzie wykorzystywać również w innych celach, takich jak dożylne podawanie płynów i leków, dializy lub wprowadzanie cewnika do tętnicy. „Połączenie mechanicznego wkłucia żylnego i sterowania ultradźwiękowego tworzy ramy dla przyszłych zastosowań w robotyce medycznej” piszą autorzy.
Prawidłowe pobieranie krwi
Autorzy opracowania opisują pierwsze badanie kliniczne robota, w którym uczestniczyło 31 pacjentów, z czego u 6 z nich żyły uznano za trudno dostępne. Robot z powodzeniem pobierał krew do probówek po pierwszej lub drugiej próbie wprowadzenia igły, co daje wskaźnik 97% u pacjentów z prawidłowymi żyłami i 87% u wszystkich pacjentów ogółem. Zdaniem naukowców ogólny wskaźnik skutecznego pobierania krwi przez urządzenie był zbliżony do wskaźnika pobierania ręcznego, który wynosi około 90%. Badanie nie miało jednak na celu bezpośredniego porównania mechanicznego pobierana krwi z pobieraniem ręcznym.
Urządzenie nie było w stanie pobrać krwi od trzech uczestników badania z trudno dostępnymi żyłami. Badacze twierdzą, że przyczyną niepowodzenia mogło być usuwanie się żył podczas próby wykonania wkłucia. Wylewy podskórne, przebicie tylnej ściany naczynia lub inne przypadkowe urazy nie wystąpiły u osób ani z prawidłowymi, ani z trudnymi żyłami.
Jeszcze daleko do premiery
Potrzeba jeszcze bardzo dużo pracy, zanim robot znajdzie zastosowanie w warunkach klinicznych. Naukowcy planują wprowadzenie poprawek do urządzenia i przeprowadzenie dodatkowych badań. Będą one obejmowały bezpośrednie porównanie wskaźników skuteczności oraz czasu potrzebnego do wykonania zabiegu ręcznie i przy użyciu robota, z wykorzystaniem lub bez wykorzystania ultrasonografu. Według autorów, badania takie należy przeprowadzić na większej grupie pacjentów.
Recenzenci poprzednich mechanicznych urządzeń do pobierania krwi zwrócili uwagę, że robot nie jest w stanie wykonywać innych zadań niezbędnych przy rutynowym zabiegu, takich jak zakładanie i zdejmowanie stazy, odkażenie skóry alkoholem, uciskanie miejsca wkłucia, oznakowanie probówek czy założenie opatrunku. W obecnym badaniu te aspekty zostały pominięte. Obecność pracownika ochrony zdrowia jest również niezbędna w celu zajęcia się innymi mogącymi wystąpić sytuacjami, jak na przykład koniecznością opieki nad pacjentem, który jest zdenerwowany lub zemdlał. Pozostają również pytania dotyczące przydatności robotów u określonych grup pacjentów, na przykład u dzieci, które mogą być szczególnie niespokojne podczas pobierania krwi.
Materiały źródłowe: