Przeciwciała przeciwko centromerom

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021
Oficjalna Nazwa

Przeciwciała przeciwko centromerom

Inne Nazwy

Przeciwciała przeciwko centromerom, ACA

Powiązane badania
SPIS TREŚCI

W skrócie

W jakim celu badanie jest wykonywane?

Badanie wykonuje się w celu wykrycia obecności przeciwciał przeciwko centromerom, jako pomocnicze w procesie diagnostycznym ograniczonej twardziny układowej.

Kiedy badanie jest wykonywane?

W przypadku występowania co najmniej jednego objawu wskazującego na zespół CREST.

Jak się pobiera próbkę do badania?

Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej.

Czy do badania trzeba się przygotować?

Nie.

Informacja o próbce

Co się oznacza?
                    

Przeciwciała przeciwko centromerom (ACA) to autoprzeciwciała, białka wytwarzane przez układ odpornościowy, które atakują tkanki własnego organizmu. ACA to jeden z kilku rodzajów przeciwciał przeciwjądrowych, który atakuje centromery, czyli elementy chromosomów obecnych w jądrze komórek organizmu. Test ACA pozwala wykryć i oznaczyć ilość przeciwciał przeciwko centromerom we krwi, co wspomaga rozpoznanie rodzaju twardziny. Twardzina (inaczej twardzina układowa) to zespół rzadko występujących zaburzeń w obrębie tkanki łącznej. Można wyróżnić dwie odmiany choroby – twardzina rozproszona, obejmująca cały organizm oraz twardzina ograniczona. Rozpoznaje się je na podstawie stopnia zajęcia skóry. Przeciwciała ACA występują u około 60 – 80% pacjentów z twardziną ograniczoną i tylko u około 5% pacjentów z twardziną rozproszoną.

W przebiegu ograniczonej twardziny układowej zazwyczaj występuje co najmniej jeden z objawów zwanych łączne zespołem CREST (nazwa pochodzi od pierwszych liter określających poszczególne zaburzenia).

Objawy zespołu CREST są następujące:

  • C - calcinosis – obecność złogów wapnia pod skórą;
  • R- zespół Raynauda – epizody ograniczonego dopływu krwi do palców rąk i nóg, powodujące zmianę ich koloru na biało-niebieski;
  • E - esophagal dysfunction - zaburzenia czynności przełyku, utrudnione przełykanie, refluks i pieczenie;
  • S - sclerodactylia – napięta, stwardniała, błyszcząca skóra palców rąk;
  • T - teleangiektazje – czerwone plamy na skórze, spowodowane obrzękiem naczyń włosowatych

Przeciwciała przeciwko centromerom mogą występować nawet u 95% osób z zespołem CREST.

Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Badanie

W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?

Test na obecność przeciwciał przeciwko centromerom (ACA) zleca się przede wszystkim jako pomocniczy w procesie rozpoznania ograniczonej twardziny układowej, jednego z rodzajów twardziny układowej oraz zespołu CREST. Badanie to może również służyć w celu różnicowania twardziny i innych stanów, w których występują podobne objawy.

Badanie można wykonać również w celu uzyskania dodatkowych informacji na temat stanu pacjenta, w przypadku, gdy wynik badania ANA (przeciwciała przeciwjądrowe) jest dodatni, szczególnie przy jąderkowym lub centromerowym typie fluorescencji. (Więcej informacji znajduje się w rozdziale "Co oznacza wynik?" w artykule dotyczącym ANA).

Oznaczenie zleca się czasem łącznie z Scl-70 (przeciwciała przeciwko topoizomerazie), które również mogą występować w przebiegu twardziny.

Test na obecność ACA zleca się również łącznie z innymi testami na obecność autoprzeciwciał, takimi jak ANA.

W jakich przypadkach badanie jest zlecane?

Badanie ACA można zlecić w przypadku dodatniego wyniku badania ANA oraz co najmniej jednego z objawów CREST, czyli:

  • obecności złogów wapnia pod skórą;
  • objawu Raynauda – epizodów ograniczonego dopływu krwi do palców u rąk i nóg, powodujących zmianę ich koloru na biało-niebieski;
  • zaburzeń czynność przełyku, takich jak utrudnione przełykanie, refluks i pieczenie;
  • występowania napiętej, stwardniałej, błyszczącej skóry palców rąk;
  • teleangiektazji – czerwonych plam na skórze, spowodowanych obrzękiem naczyń włosowatych

Co oznacza wynik?

W przypadku dodatniego wyniku ACA oraz występowania objawów CREST zachodzi prawdopodobieństwo ograniczonej twardziny układowej. Dodatni wynik ACA występuje u około 60 – 80% pacjentów z twardziną ograniczoną i nawet u 95% pacjentów z zespołem CREST.

Jeżeli wynik ACA jest ujemny, objawy prawdopodobnie są spowodowane inną chorobą. Jednak w rzadkich przypadkach u pacjenta z twardziną ograniczoną nie występują przeciwciała przeciwko centromerom.

Uwaga

Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:

Przedziały referencyjne i ich znaczenie.
Co jeszcze należy wiedzieć?

Wynik ACA może być dodatni również w przebiegu innych chorób autoimmunizacyjnych, takich jak toczeń układowy, reumatoidalne zapalenie stawów lub pierwotna żółciowa marskość wątroby.

Zazwyczaj badanie ACA wykonuje się tylko u osób z objawami CREST. Jednak czasami wynik może być dodatni przed wystąpieniem tych objawów, więc oznaczenie ACA można wykonać w połączeniu z badaniami w kierunku innych chorób autoimmunizacyjnych.
Ilość ACA we krwi nie jest zależna od natężenia objawów choroby u pacjenta.

Pytania i odpowiedzi

1. Czy każdy powinien wykonać badanie na obecność przeciwciał przeciwko centromerom?

ACA nie jest badaniem przesiewowym. Zazwyczaj wykonuje się je tylko, jeżeli u pacjenta występuje co najmniej jeden z objawów CREST. Ponieważ twardzina ograniczona występuje dosyć rzadko, u większości osób nie ma potrzeby oznaczenia ACA.

2. Czy pacjent może zrobić coś, aby samodzielnie zmniejszyć poziom przeciwciał przeciwko centromerom w organizmie?

Poziom przeciwciał nie zmienia się wraz ze zmianą trybu życia.

3. Czy przeciwciała przeciwko centromerom kiedykolwiek znikną z organizmu?

Stężenie ACA we krwi może się wahać, ale organizm nie zaprzestaje wytwarzania tych przeciwciał.

4. Czy oznaczenie przeciwciał przeciwko centromerom można wykonać w warunkach domowych?

Nie. Wykonanie badania wymaga specjalistycznego sprzętu i przeszkolenia. Próbki zazwyczaj wysyła się do laboratorium referencyjnego.

Program Profilaktyka 40 Plus - dowiedz się więcej

Przeciwciała przeciwko centromerom

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021