Apo A

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021
Oficjalna Nazwa

Apolipoproteina A-I

Inne Nazwy

Apo A

Powiązane badania

Apo B, Profil lipidowy, Cholesterol, Lp(a), LDL Cholesterol, hs-CRP, HDL Cholesterol, Homocysteina, Ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, Apo B/Apo A-I, Triglicerydy

SPIS TREŚCI

W skrócie

W jakim celu badanie jest wykonywane?

W celu ustalenia czy stężenie Apo A-I u pacjenta jest prawidłowe , w szczególności jeśli stężenie HDL-C jest obniżone oraz jako pomoc w ocenie ryzyka choroby niedokrwiennej serca.

Kiedy badanie jest wykonywane?

Badanie wykonuję się w przypadku stwierdzenia hiperlipidemii oraz/lub występowania choroby niedokrwiennej serca lub chorób naczyń obwodowych w rodzinie. W celu oceny ryzyka wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, monitorowania skuteczności leczenia hiperlipidemii i/lub wprowadzanych zmian trybu życia.

Jak się pobiera próbkę do badania?

Zazwyczaj pobiera się próbkę krwi z żyły łokciowej. Inną metodą, stosowaną głównie w pediatrii jest pobranie próbki z opuszki palca lub piętki.

Czy do badania trzeba się przygotować?

Nie potrzeba, jednak badanie to zleca się razem z innymi, do których należy być na czczo zatem lepiej przyjść na badanie po 12 godz. powstrzymywaniu się od posiłku.

Informacja o próbce

Co się oznacza?

Oznacza się stężenie apolipoproteiny A-I (Apo A-I) we krwi. Apolipoproteiny są białkowym składnikiem lipoprotein - kompleksów transportujących lipidy w krwiobiegu. Zapewniają one jednolitą strukturę lipoprotein oraz chronią ich część hydrofobową (odpychającą cząsteczki wody) znajdującą się w środku cząstki. Większość lipoprotein jest bogata w cholesterol lub triglicerydy, a ich główną rolą jest transport lipidów, które są wychwytywane przez komórki organizmu. Lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL - nośnik " dobrego"  cholesterolu) można porównać do  "taksówki bez pasażera". Cząstka HDL dociera do tkanek i wychwytuje z nich nadmiar cholesterolu, a następnie transportuje go ponownie do wątroby, gdzie ulega on powtórnemu przetworzeniu w celu ponownego wykorzystania lub jest usuwany z żółcią. Transport zwrotny cholesterolu przy pomocy frakcji HDL jest jedynym sposobem usunięcia jego nadmiaru z komórek. Ma to ochronny wpływ na tętnice, a w przypadku wysokiej zawartości frakcji HDL może nawet dojść do zatrzymania lub cofnięcia się procesu powstawania blaszek miażdżycowych w tętnicach (powstawanie blaszek prowadzi do powstawania zmian miażdżycowych oraz choroby niedokrwiennej serca).

Apolipoproteina A to  "taksówkarz", który aktywuje enzymy przenoszące cholesterol z tkanek do cząstek HDL i sprawia, że frakcja HDL jest rozpoznawana i wiązana przez receptory w wątrobie. Istnieją dwie formy apolipoproteiny A: Apo A-I i Apo A-II. Stężenie Apo A-I jest większe niż Apo A-II (proporcje około 3: 1). Stężenie Apo A-I można oznaczyć bezpośrednio, a wzrasta ono lub obniża się wraz z wahaniami stężenia frakcji HDL. Dlatego niektórzy eksperci są zdania, że oznaczanie stężenia Apo A-I jest lepszym wskaźnikiem ryzyka miażdżycy niż oznaczenie stężenia cholesterolu frakcji HDL.

Niedobory Apo A-I dobrze korelują ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca oraz choroby naczyń obwodowych.

Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Badanie

W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?

Oznaczenie Apo A-I może zostać zlecone wraz z innymi badaniami lipidowymi jako część składowa profilu mającego na celu oszacowanie ryzyka wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. Oznaczenie to może być zlecane zamiast HDL-cholesterolu jednak nie jest wykonywane rutynowo. Może okazać się pomocne w przypadku pacjentów z chorobą niedokrwienną serca i/lub hiperlipidemią lub obciążonych występowaniem tych chorób w rodzinie. Oznaczenie Apo A-I może również zostać zlecone jako pomoc w rozpoznaniu stanów powodujących niedobory Apo A-I oraz w celu monitorowania skuteczności leczenia zaburzeń lipidowych i zmian trybu życia. Oznaczenie stężenia Apo A-I może zostać zlecone razem z oznaczenie apolipoproteiny B (Apo B) w celu oznaczenia wskaźnika ApoB/ApoA-I, który czasem może być rozpatrywany zamiast wskaźnika cholesterol całkowity/HDL-cholesterol w ocenie ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca.

W jakich przypadkach badanie jest zlecane?

Stężenie Apo A-I można oznaczać u pacjentów z hiperlipidemią i/lub we wczesnym stadium choroby niedokrwiennej serca, a także z historią występowania tych chorób w rodzinie. Oznaczenie to można również zlecić w celu ustalenia przyczyny hiperlipidemii i/lub podejrzenia, że jest ona wynikiem zaburzeń powodujących niedobór tej apolipoproteiny. Oznaczenie Apo A-I można zlecić wraz z badaniem Apo B w celu ustalenia proporcji pomiędzy nimi, a stosunek ten wykorzystywany jest jako wskaźnik ryzyka wystąpienia choroby niedokrwiennej serca (pokazuje proporcje pomiędzy cholesterolem "dobrym" i  "złym").
Lekarz może zlecić oznaczenie stężenia Apo A-I po leczeniu obniżającym stężenie  lipidów lub po zmianie trybu życia (ograniczenie tłuszczu w diecie i regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych) wraz z innymi badaniami, w celu określenia czy zmiany te przyniosły oczekiwane skutki.

Co oznacza wynik?

Podwyższone stężenie Apo-I zazwyczaj nie stanowi problemu, jednak obniżone stężenie powiązane jest z obniżonym poziomem frakcji HDL i zaburzonym procesem usuwania nadmiaru cholesterolu z organizmu. Obniżenie stężenia Apo A-I przy jednoczesnym podwyższeniu stężenia Apo B powiązane jest ze zwiększonym ryzykiem choroby niedokrwiennej serca. Istnieją pewne zaburzenia genetyczne prowadzące do niedoborów Apo A-I (a co za tym idzie do obniżonego poziomu frakcji HDL). Pacjenci z tymi zaburzeniami mają zazwyczaj hiperlipidemię oraz występuje u nich podwyższony poziom lipoprotein o niskiej gęstości (LDL - nośnik  "złego" cholesterolu). U pacjentów tych nasila się tempo rozwoju zmian miażdżycowych: nagromadzenie blaszek i ich wapnienie w tętnicach, mogące prowadzić do zawału serca lub udarów mózgowych.

Zmiany stężenia Apo A-I mogą być związane z występowaniem różnych czynników, niektóre z nich wymieniono poniżej.

Stężenie Apo A-I może być podwyższone w przypadku:

  • Przyjmowania leków takich jak: karbamazepina, estrogeny, lowastatyna, niacyna, doustne środki antykoncepcyjne, fenobarbital, prawastatyna i simwastatyna.
  • Rodzinnej hiperalfalipoproteinemii (rzadka choroba genetyczna).
  • Ćwiczeń fizycznych.
  • Ciąży.
  • Utraty masy ciała.
  • Nadużywania alkoholu.

Stężenie Apo A-I może być obniżone w przypadku:

  • Przewlekłej niewydolności nerek.
  • Choroby niedokrwiennej serca.
  • Przyjmowania leków takich jak: androgeny, beta blokery, środki odwadniające i progestageny.
  • Rodzinnej hipoalfalipoproteinemii (rzadka choroba genetyczna).
  • Palenia papierosów.
  • Nieleczonej cukrzycy.


Uwaga

Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:

Przedziały referencyjne i ich znaczenie.
Co jeszcze należy wiedzieć?

Stężenie Apo A-I jest odzwierciedleniem stężenia frakcji HDL w surowicy. U kobiet stężenie cholesterolu frakcji HDL jest zazwyczaj wyższe, przez co wzrasta również Apo A-I.
Oznaczenie Apo A-I nie jest zlecane jako badanie podstawowe. Nie zostały jeszcze ustalone optymalne zasady zastosowania Apo A-I oraz innych nowych markerów oceny ryzyka choroby niedokrwiennej serca (takich jak Apo B, hs-CRP i Lp(a)). Oznaczenia te dostarczają informacji w konkretnych przypadkach klinicznych, lecz nie mogą zastąpić oznaczania profilu lipidowego.

Pytania i odpowiedzi

1. Co można zrobić w celu podniesienia stężenia Apo A-I?


Regularne ćwiczenia fizyczne to jeden z lepszych sposobów podniesienia stężenia frakcji HDL i Apo A-I. Ograniczenie tłuszczu w spożywanych posiłkach, utrzymywanie prawidłowej masy ciała pomagają zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca.


Program Profilaktyka 40 Plus - dowiedz się więcej

Apo A

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021