ASO

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021
Oficjalna Nazwa

ASO

Inne Nazwy

ASLO

Powiązane badania

Paciorkowcowa angina, Wymaz z gardła

SPIS TREŚCI

W skrócie

W jakim celu badanie jest wykonywane?

Badanie wykonuje się u pacjenta w celu:  

  • ustalenia czy mamy do czynienia ze świeżym zakażeniem paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes)
  • rozpoznawania powikłań takich jak gorączka reumatyczna lub/i zapalenie kłębuszków nerkowych po przebytej infekcji paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes).
  •  
Kiedy badanie jest wykonywane?

Badanie jest wykonywane, gdy u chorego występuje gorączka, bóle w klatce piersiowej, odczucie zmęczenie, skrócenie oddechów, obrzęki albo inne objawy związane z gorączką reumatyczną czy zapaleniem kłębuszkowym nerek, a szczególnie wówczas, gdy u chorej osoby niedawno występował ból gardła a nie wykonano szybkich testów diagnostycznych lub nie wykonano posiewu w kierunku Streptococcus grupy A.

Jak się pobiera próbkę do badania?

Próbka krwi pobrana z żyły łokciowej.

Czy do badania trzeba się przygotować?

Do badania nie jest wymagane żadne przygotowanie.

Informacja o próbce

Co się oznacza?

W teście oceniana jest ilość antystreptolizyny O (ASO) we krwi. ASO jest przeciwciałem skierowanym przeciwko streptolizynie O, będącej toksyną wytwarzaną przez bakterie Streptococcus z grupy A (Streptococcus pyogenes). ASO i przeciwciała przeciwko DNAzie B są najczęstszymi przeciwciałami wytwarzanymi przez układ immunologiczny człowieka w odpowiedzi na obecność bakterii Streptococcus z grupy A.

Streptococcus z grupy A (Streptococcus pyogenes) jest bakterią odpowiedzialną za występowanie anginy ropnej. W większości przypadków angina ropna jest rozpoznawana i leczona za pomocą antybiotyków. Gdy angina ropna nie charakteryzuje się typowymi objawami, jest nie leczona albo jest leczona nieefektywnie, wówczas mogą rozwinąć się nieropne powikłania w postaci gorączki reumatycznej lub zapalenie kłębuszkowego nerek, szczególnie u małych dzieci. W Stanach Zjednoczonych, gdzie wprowadzono rutynową diagnostykę w kierunku streptokoków, znacznie ograniczono liczbę przypadków nieropnych powikłań, chociaż wciąż takie występują. Ich objawami są: gorączka, zmęczenie, skrócenie oddechów, kołatanie serca, zmniejszenie diurezy i obecność krwi w moczu. Może to prowadzić do uszkodzenia serca i/albo ostrej niewydolności nerek, obrzęku nóg i wzrostu ciśnienia krwi (hipertensja). W związku z tym, że opisane objawy nie są specyficzne, pomocne jest wykonanie testu ASO, w celu potwierdzenia istniejącego zakażenia paciorkowcem grupy A.

Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Badanie

W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?

Badanie ASO, czasami razem z określeniem poziomu przeciwciał przeciwko DNAzie B, jest zlecane głównie w celu ustalenia czy pacjent przebył ostatnio zakażenie paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes). U większości chorych zakażenie to ustępuje w wyniku leczenia antybiotykami. Jednak u niektórych pacjentów, w przypadku, gdy nie występują typowe objawy kliniczne i/lub infekcja nie jest leczona, a w szczególności u małych dzieci, jej następstwem może być gorączka reumatyczna i zapalenie kłębuszków nerkowych. W przypadku podejrzenia jednej z tych chorób wskazane jest wykonanie badania ASO. W Stanach Zjednoczonych spadła ilość powikłań będących wynikiem zakażenia paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes), przez co zmniejszyło się również zapotrzebowanie na wykonywanie badań ASO.

W jakich przypadkach badanie jest zlecane?

Oznaczenie ASO zlecane jest u pacjenta w przypadku wystąpienia objawów, które mogą wskazywać na chorobę spowodowaną przebytym zakażeniem paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes). Badanie wykonuje się zazwyczaj kilka tygodni po wystąpieniu takich objawów, jak ból gardła lub infekcja skórna. Badanie ASO może być zlecone dwukrotnie w odstępie 10-4 dni w celu ustalenia, czy poziom przeciwciał zwiększa się, zmniejsza lub utrzymuje się na tym samym poziomie.
Do objawów gorączki reumatycznej należą:

  • gorączka
  • obrzęk i bóle więcej niż jednego stawu, w szczególności w okolicy kostek, kolan, łokci i nadgarstków, czasami przemieszczające się pomiędzy stawami
  • małe, bezbolesne guzki podskórne
  • szybkie, mimowolne ruchy (pląsawica Sydenhama)
  • wysypka na skórze
  • w niektórych przypadkach stan zapalny obejmuje mięsień sercowy, co może przebiegać bezobjawowo lub dawać różne symptomy (skrócenie oddechów, kołatanie serca, bóle w klatce piersiowej)

Do objawów kłębuszkowego zapalenia nerek należą:

  • odczucie zmęczenia i spadek energii
  • spadek diurezy
  • obecność krwi w moczu
  • wysypka
  • bóle mięśniowe
  • obrzęki
  • wzrost temperatury ciała

Objawy mogą się różnić w zależności od ogólnego stanu zdrowia chorego.

Oznaczanie ASO powinno być wykonane dwukrotnie. Próbka krwi powinna być pobrana z dwutygodniowym odstępem, aby odróżnić ostry stan choroby od okresu zdrowienia. Jest to określane na podstawie spadku, wzrostu albo brak zmian w poziomie przeciwciał przeciwko streptolizynie O.

Co oznacza wynik?

Wyniki oznaczeń ASO można różnie przedstawiać, jednak ich interpretacja jest taka sama: im większa wartość tym więcej przeciwciał obecnych jest we krwi (wyjątek stanowi oznaczenie metodą miareczkową, gdzie wynik podawany jest w postaci wskaźnika, przez co jego interpretacja jest inna).

U pacjentów, którzy nie przeszli w ostatnim czasie zakażenia paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes), przeciwciała ASO są niewykrywalne lub występują w bardzo niskich stężeniach.

Przeciwciała te powstają w okresie od tygodnia do miesiąca po pierwotnym zakażeniu, a osiągają najwyższy poziom około 4-6 tygodnia po wystąpieniu choroby. Następnie poziom przeciwciał ASO zmniejsza się, jednak może pozostać w organizmie na wykrywalnym poziomie przez kilka miesięcy po wyleczeniu.

Ujemny wynik testu lub bardzo niskie stężenie przeciwciał ASO oznacza, że pacjent prawdopodobnie nie przechodził w ostatnim okresie zakażenia paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes), szczególnie wówczas, gdy wyniki w obu pobranych próbkach są ujemne lub ilość przeciwciał ASO jest minimalna.

Potwierdzeniem tego jest ujemny wynik testu ASO wykonany 10-14 dni później i brak przeciwciał przeciwko DNAzie B. W nielicznych przypadkach powikłań zakażeń paciorkowcami grupy A (Streptococcus pyogenes) wynik testu ASO może być negatywny. Dotyczy to chorych, u których pierwotna infekcja paciorkowcowa toczyła się w obrębie skóry i u których nie są wytwarzane przeciwciała przeciwko streptolizynie O.

Wysoki lub narastający poziom przeciwciał ASO oznacza duże prawdopodobieństwo przebytego ostatnio zakażenia paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes). Wysoki poziom przeciwciał ASO, który następnie obniża się, wskazuje na przebyte lub ustępujące zakażenie.

Badanie ASO nie jest czynnikiem prognostycznym wystąpienia powikłań ani nie odzwierciedla zaawansowania choroby. W przypadku wystąpienia objawów gorączki reumatycznej lub zapalenia kłębuszków nerkowych, podwyższony poziom przeciwciał ASO może potwierdzić rozpoznani.


Uwaga

Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:

Przedziały referencyjne i ich znaczenie.
Co jeszcze należy wiedzieć?

Pewne antybiotyki i kortykosteroidy mogą spowodować obniżenie poziomu przeciwciał ASO.

Pytania i odpowiedzi

1. Czy oznaczenie ASO może być stosowane w celu wykrycia obecności paciorkowca z grupy A w gardle?

Posiew wykonany z gardła lub szybki test na obecność paciorkowców z grupy A (Streptococcus pyogenes) to najlepsze metody na rozpoznanie zapalenia gardła wywołanego przez te bakterie. Bardzo ważne jest jak najszybsze rozpoznanie i leczenie zakażenia paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes), co pozwala uniknąć powikłań oraz zarażenia innych osób. Badanie nie jest stosowane w celu wykrycia ostrej infekcji ponieważ poziom przeciwciał ASO jest wykrywalny we krwi najwcześniej po tygodniu od zakażenia.

2. Czy w przypadku rozpoznania paciorkowca z grupy A zawsze zleca się badanie ASO?

Nie. Zazwyczaj oznaczenie ASO wykonywane jest jedynie u pacjentów z objawami wskazującymi na powikłania. Dotyczy to szczególnie osób, u których nie wykonano wcześniej posiewu potwierdzającego zakażenie. U większości pacjentów powikłania nie występują i dlatego oznaczenia ASO nie są wykonywane rutynowo.

Program Profilaktyka 40 Plus - dowiedz się więcej

ASO

Ostatnia weryfikacja:
9.13.2021